Nafaka, boşanma veya ayrılık sonrası bir eşin diğerine veya çocuklarına maddi destek sağlamak amacıyla mahkeme tarafından hükmedilen bir ödemedir. Türk Medeni Kanununa göre, nafaka miktarının belirlenmesi, artırılması ve düşürülmesi çeşitli hukuki kriterlere dayanır.

Nafaka Miktarının Belirlenmesi

Nafaka miktarı belirlenirken mahkeme, tarafların mali durumlarını, yaşam standartlarını ve ekonomik güçlerini göz önünde bulundurur. Nafaka türleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

• Tedbir Nafakası: Boşanma davası devam ederken ekonomik olarak zorluk çeken eş ve çocuklar için geçici olarak bağlanır.
• İştirak Nafakası: Çocukların bakım, eğitim ve sağlık giderlerini karşılamak amacıyla velayet hakkı olmayan eşin ödemesi gereken nafakadır.
• Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle ekonomik olarak zorluk yaşayacak olan eşe bağlanır. Ancak, nafaka alacaklısının kusurunun nafaka verecek olandan daha ağır olmaması gerekir.
• Yardım Nafakası: Üçüncü dereceden akrabalar arasında, maddi sıkıntıya düşen kişilere destek olmak amacıyla verilen nafakadır.

Nafaka miktarı belirlenirken, nafaka yükümlüsünün geliri, mal varlığı, nafaka alacaklısının yaşam standartları ve ihtiyaçları dikkate alınır. Mahkeme, tarafların sosyal ve ekonomik durumunu araştırarak hakkaniyete uygun bir miktar belirler.

Nafaka Miktarının Arttırılması

Nafaka alacaklısı, zamanla artan yaşam giderleri veya nafaka verenin ekonomik durumunun iyileşmesi gibi sebeplerle nafakanın artırılması için mahkemeye başvurabilir. Nafaka artışına karar verilirken şu kriterler göz önüne alınır:

• Enflasyon oranları ve ekonomik koşullar
• Nafaka alacaklısının giderlerinin artması
• Nafaka yükümlüsünün gelirinde önemli bir artış olması
• Çocukların eğitim ve sağlık giderlerinin yükselmesi

Bu tür bir talepte bulunan nafaka alacaklısı, mahkemeye güncellenmiş mali veriler sunarak mevcut nafaka miktarının yetersiz kaldığını ispat etmek zorundadır.

Nafaka Miktarının Düşürülmesi veya Kaldırılması

Nafaka yükümlüsü, ekonomik durumunun kötüleşmesi, nafaka alacaklısının maddi olarak bağımsız hale gelmesi veya yeniden evlenmesi gibi durumlarda nafakanın düşürülmesi ya da tamamen kaldırılması için mahkemeye başvurabilir. Mahkeme, şu hususları değerlendirerek bir karar verir:

• Nafaka yükümlüsünün işsiz kalması veya gelir kaybına uğraması
• Nafaka alacaklısının yeni bir gelir kaynağı elde etmesi veya evlenmesi
• Nafaka yükümlüsünün yeni bir evlilik yaparak ek maddi yükümlülükler altına girmesi
• Çocuk nafakalarında çocuğun 18 yaşını doldurması veya ekonomik bağımsızlığını kazanması

Mahkeme, sunulan delilleri inceleyerek nafaka miktarında indirim yapabilir ya da tamamen kaldırabilir.

Nafaka miktarının belirlenmesi, artırılması ve düşürülmesi konusunda mahkemeler, tarafların maddi durumlarını detaylıca inceler ve hakkaniyete uygun kararlar verir. Nafaka yükümlülüğünün belirlenmesinde, sosyal ve ekonomik şartların değişkenliği göz önünde bulundurulmalı, tarafların adil bir şekilde değerlendirilmesi sağlanmalıdır. Nafaka davalarında uzman bir avukattan destek almak, sürecin daha sağlıklı yürütülmesine yardımcı olacaktır.